Data konsystorza nie była przypadkowa. Przypadała wówczas 25 rocznica inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II. Dlatego konsystorz odbył się – wyjątkowo – w środku tygodnia, we wtorek, na Placu Św. Piotra.
– Tylko jeśli staniecie się sługami wszystkich, będziecie mogli wypełnić swoją misję pomożecie Następcy Piotra, aby ze swej strony był „sługą sług Bożych” – mówił Jan Paweł II do nowo mianowanych kardynałów. Nie przemawiał sam, przemówienie papieskie odczytał substytut w Sekretariacie Stanu abp Leonardo Sandri.
Konsystorz „znakomitości”
Wśród nowych kardynałów znalazło się wielu duchownych, którzy w przyszłości odegrali poważną rolę w funkcjonowaniu Kościoła i stali się znani ogólnoświatowej opinii społecznej:
☛ kard. Angelo Scola – wówczas patriarcha Wenecji, późniejszy metropolita Mediolanu, który w 2013 roku uchodził za głównego faworyta na konklawe. Dziś ma 83 lata, jest emerytowanym arcybiskupem archidiecezji mediolańskiej – największej diecezji świata
☛ kard. Marc Ouellet. Wówczas arcybiskup metropolita Quebecku, w 2010 roku przeniósł się do Rzymu, gdy został prefektem Kongregacji ds Biskupów, kardynałem-biskupem i jedną z najważniejszych postaci w Kościele. Był wymieniany wśród “papabili” w 2013 roku. W czerwcu utracił prawa elektorskie
☛ kard. Tarcisio Bertone, metropolita Genui, późniejszy sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej podczas pontyfikatu Benedykta XVI. W grudniu skończy 90 lat.
☛ kard. George Pell, wówczas arcybiskup metropolita Sydney, a od 2014 roku prefekt Sekretariatu ds. Gospodarczych Stolicy Apostolskiej. Oskarżony i skazany za wielokrotne molestowanie seksualne, w 2019 trafił do więzienia o zaostrzonym rygorze. Rok później najwyższy trybunał Australii zakwestionował oskarżenie i nakazał uwolnienie kardynała, oskarżyciel wycofał się z wszystkich pozostałych zarzutów. Australijski kardynał zmarł w 2023 roku.
☛ kard. Péter Erdő, metropolita Budapesztu. Niektórzy i dziś upatrują w węgierskim kardynale jednego z kandydatów na przyszłego papieża. Z całą pewnością jest najbardziej znanym kardynałem z bloku post-sowieckiego. Dziś ma 72 lata.
☛ kard. Jean-Louis Tauran – zmarły w 2018 francuski kardynał, 13 marca 2013 roku wypowiadał słynną formułę “Habemus papam”, ogłaszając wybór papieża Franciszka.
☛ kard. Keith O’Brien – szkocki kardynał, o którym głośno zrobiło się w negatywnym świetle. Został oskarżony o niewłaściwe kontakty z klerykami. W 2015 roku Franciszek przyjął jego rezygnację z wszystki praw i przywilejów kardynalatu. Zmarł w 2018 roku.
☛ kard. Peter Turkson, arcybiskup metropolita w Cape Coast (Ghana); pierwszy kardynał z Ghandy, w 2013 roku uchodził za jednego z faworytów na konklawe “opcji afrykańskiej”. Ma 76 lat.
☛ kard. Philippe Barbarin, metropolita Lyonu. Jako kardynał “na rowerze” zdobył serca prasy ogólnoświatowej przy okazji konklawe 2013 roku. Później został oskarżony o niewłaściwą reakcję na skandal pedofilski z udziałem duchownego z jego diecezji i skazany na 6 miesięcy więzienia w zawieszeniu. Złożył rezygnację na ręce papieża, której Franciszek nie przyjął, oczekując na wyrok apelacji. W 2020 roku Sąd Apelacyjny uchylił wyrok, oświadczając, że ciążył na nim „wyrok niesprawiedliwy”. Mimo to kardynał ponowił rezygnację, którą papież przyjął. Dziś ma 74 lata.
Kardynałowie: honorowi i „in pectore”
Papież włączył do grona kardynalskiego także czterech kardynałów, którzy już w momencie nominacji mieli powyżej 80 lat, a więc nie brali udziału w żadnym konklawe. Jednym z nich był jezuita, kard. Tomáš Špidlík, zmarły w 2010 roku znany autor i profesor na Gregorianie. Drugim – Polak, kard. Stanisław Nagy, sercanin i profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, ostatni polski kardynał kreowany przez Jana Pawła II.
Kiedy 18 września podczas modlitwy Anioł Pański Jan Paweł II ogłaszał liczbę kardynałów, wspomniał o 30 nowych purpuratach. W rzeczywistości – co potwierdziło Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej, kardynałów tych było 31, bo jednego z nich papież ogłosił „in pectore”, czyli w sercu, nie ujawniając nikomu jego nazwiska. Nie wiemy, kto to był. Wraz ze śmiercią papieża, który ogłasza nominację „in pectore”, kardynał „in pectore” nie może już być ujawniony przez kolejnego papieża
Spośród nominowanych wówczas kardynałów, prawa wyborcze i możliwość wejścia na konklawe zachowało do dziś zaledwie dwóch. Są to wymienieni już kardynałowie: Péter Erdő, Peter Turkson, Philippe Barbarin, a także kard. Josip Bozanić, emerytowany biskup Zagrzebia. Oprócz nich nominatami Jana Pawła II w wśród kardynałów elektorów są jeszcze tylko kard. Christoph Schönborn (79 lat, kreowany kardynałem w 1998 roku), arcybiskup metropolita Wiednia, i kard. Vinko Puljić (79 lat, kreowany kardynałem w 1994 roku), emerytowany arcybiskup Sarajewa.
Najmłodszym w tym gronie jest kard. Erdő, co oznacza, że najdłużej jeszcze przez 8 lat będzie trwała w Kolegium Kardynalskim era Jan Pawła II, bo za maksymalnie osiem lat utraci on prawo wyborcze jako ostatni z kardynałów JP2.
Konsystorze Jana Pawła II
Jan Paweł II podczas całego swojego pontyfikatu kreował 239 kardynałów. To absolutnie najwyższa liczba wśród papieży. Przyczynił się do tego zarówno ponad 25-letni pontyfikat, ale nie tylko. W przeszłości papieże, którzy mogli poszczycić się równie długimi latami rządów, nie mieli możliwości kreacji aż tylu kardynałów z powodu mniejszej wielkości Kolegium Kardynalskiego i braku limitu 80 lat dla kardynałów elektorów.
Nie jest rekordzistą papież Polak jeśli chodzi o liczbę konsystorzy. Było ich w latach 1978-2005 “zaledwie” dziewięć, bo Jan Paweł II stosował zasadę, że zwoływał konsystorze średnio co trzy-cztery lata. Franciszek, mimo że rządzi Kościołem 11 lat, zwołał już 10 konsystorzy, praktycznie co roku.
Liczba elektorów
W ostatnich latach zwraca uwagę fakt, że papież Franciszek, przy okazji swych ostatnich konsystorzy, znacznie przekracza liczbę 120, która w konstytucji Universi Dominici gregis “wyznacza” liczbę kardynałów elektorów, czyli tych, którzy wchodzą do Kaplicy Sykstyńskiej na konklawe i mają prawo głosu w wyborach papieskich. Okazuje się, że nie jest to tylko jego zasada. Konsystorz sprzed 21 lat jest jasnym dowodem na to, że już Jan Paweł II znacznie przekraczał limit kardynałów z prawem głosu. Zrobił to dwukrotnie, podczas dwóch swoich ostatnich konsystorzy: w 2001 i w 2003.
W przypadku konsystorza sprzed 21 lat, liczba kardynałów z prawem głosu była wyższa aż o 15. To mniej więcej tyle, o ile przekracza Franciszek podczas swoich trzech ostatnich konsystorzy. Do czasu śmierci Jana Pawła II 2 kwietnia 2005, czyli w ciągu 19 miesięcy, liczba elektorów stopniała do 117.
Copyright © catolico.pl. Wykorzystanie, kopiowanie i powielanie materiału wyłącznie za zgodą Redakcji
