W SKRÓCIE
Sekretarz Generalny Konferencji Episkopatu Polski (analogicznie taka funkcja istnieje w ramach każdego z episkopatów na świecie) jest jednym z biskupów – członków Konferencji Episkopatu Polski. Istnienie tej funkcji wynika wprost z przepisów Kodeksu Prawa Kanonicznego (Kan. 451):
Kan. 451 – Każda konferencja biskupów powinna sporządzić własny statut, podlegający sprawdzeniu przez Stolicę Apostolską, w którym – oprócz innych spraw – należy określić sposób odbywania zebrań plenarnych konferencji, przewidzieć radę stałą biskupów i sekretariat generalny konferencji, jak również inne urzędy oraz komisje, które zdaniem konferencji skuteczniej pomogą osiągnąć cel.
W Konferencji Episkopatu Polski obecnie funkcję te pełni bp Artur Miziński, biskup pomocniczy Archidiecezji Lubelskiej. Sekretarz generalny wybierany przez zebranie plenarne biskupów na okres 5 lat, funkcję tę może pełnić bez przerwy przez dwie kolejne kadencje. Sekretarz jest członkiem Rady Stałej KEP, Prezydium KEP, a także kieruje całym Sekretariatem.
CZYM SIĘ ZAJMUJE
Do Sekretariatu KEP należy „przygotowywanie relacji o pracach i dekretach zebrania plenarnego konferencji, jak również pracach rady stałej biskupów i powiadamianie o nich wszystkich członków konferencji; sporządzanie także innych dokumentów na zlecenie przewodniczącego konferencji albo rady stałej;” oraz „powiadamianie sąsiednich konferencji biskupów o pracach i dokumentach, zgodnie z poleceniem zebrania plenarnego albo rady stałej biskupów” (Kodeks Prawa Kanonicznego Kan. 458). Pracami Sekretariatu kieruje Sekretarz Generalny KEP. Szczegółowo te zadania określa statut i regulamin Konferencji Episkopatu Polski:
☛ „sporządza protokoły Zebrań Rady Stałej, Zebrań plenarnych i Rady biskupów diecezjalnych;
☛ przekazuje program i materiały na Zebrania plenarne i Rady biskupów diecezjalnych członkom Konferencji, nie później niż dwa tygodnie przed Zebraniem, a protokoły i uchwały w stosownym czasie;
☛ sporządza dokumenty na zlecenie Przewodniczącego;
☛ informuje inne Konferencje Episkopatów o działalności i dokumentach, zgodnie z poleceniami Zebrania plenarnego, Rady biskupów diecezjalnych lub Rady Stałej;
☛ prowadzi korespondencję Konferencji, Rady Stałej oraz Przewodniczącego;
☛ prowadzi archiwum Konferencji, wszystkich jej organów oraz agend.” (Art. 37 Statutu KEP)
Sekretarz jest także odpowiedzialny za prawidłowy przebieg każdego zebrania – przesyła Nuncjuszowi Apostolskiemu w Polsce, członkom Konferencji, biskupom emerytom i zaproszonym gościom list Przewodniczącego zwołujący Zebranie. Przekazuje także uczestnikom Konferencji dokumenty związane z tematyką obrad, karty do głosowania i wyjaśnia sprawy podlegające jego kompetencji.
Oprócz tego Sekretarz Generalny może być delegowany do kontaktów z władzami państwowymi. Podlega mu także Biuro prasowe KEP.
HISTORIA
Istnienie funkcji wynika wprost z przepisów prawa kanonicznego. Została „powołana do życia” wraz z Konferencją Episkopatu Polski. Pierwszym Sekretarzem Generalnym KEP w latach 1918-19 był bp Antoni Julian Nowowiejski, który w czasie II wojny światowej zginął śmiercią męczeńską w obozie koncentracyjnym w Działdowie. Bp Artur Miziński jest jedenastym z kolei Sekretarzem. Oto lista wszystkich sekretarzy generalnych Konferencji Episkopatu Polski:
☛ 1918-1919 – bł. bp Antoni Julian Nowowiejski (sprawował tę funkcję jako biskup diecezjalny płocki)
☛ 1919 – 1925 – bp Henryk Przeździecki (biskup podlaski, a następnie siedlecki)
☛ 1925-1926 – bp Romuald Jałbrzykowski (biskup pomocniczy sejneński. Po zakończeniu sprawowania funkcji biskup diecezjalny łomżyński i metropolita wileński)
☛ 1926-1946 – bp Stanisław Kostka Łukomski (jako biskup diecezjalny łomżyński)
☛ 1946-1968 – bp Zygmunt Choromański (jako biskup pomocniczy warszawski)
☛ 1969-1993 – abp Bronisław Dąbrowski (jako biskup pomocniczy warszawski)
☛ 1993-1998 – bp Tadeusz Pieronek (jako biskup pomocniczy sosnowiecki)
☛ 1998-2007 – bp Piotr Libera (jako biskup pomocniczy katowicki. Po zakończeniu sprawowania funkcji biskup diecezjalny płocki)
☛ 2007-2011 – abp Stanisław Budzik (jako biskup pomocniczy tarnowski. Po zakończeniu sprawowania funkcji metropolita lubelski)
☛ 2011-2014 – abp Wojciech Polak (jako biskup pomocniczy gnieźnieński. Po zakończeniu sprawowania funkcji metropolita gnieźnieński, Prymas Polski)
☛ 2014-2024 – bp Artur Miziński (jako biskup pomocniczy lubelski)
KTO GO WYBIERA?
Sekretarz Generalny KEP wybierany jest przez zebranie plenarne biskupów na okres 5 lat, funkcję tę może pełnić bez przerwy przez dwie kolejne kadencje. Sekretarza generalnego wspomaga wybrany przez niego zastępca, którego również zatwierdza zgromadzenie plenarne KEP. Kadencja zastępcy wygasa w tym samym czasie co Sekretarza.
KOMU PODLEGA?
Jak każdy biskup bezpośrednio papieżowi. Funkcyjnie, nazwijmy to wewnątrzkorporacyjnie podlega Przewodniczącemu Konferencji Episkopatu Polski i jego zastępcy.
KTO OBECNIE PEŁNI TĘ FUNKCJĘ?
Od 2014 roku Sekretarzem Generalnym KEP jest bp Artur G. Miziński – Biskup Pomocniczy Archidiecezji Lubelskiej.
CIEKAWOSTKI
☛ Przyjęło się, że funkcję tę pełni zazwyczaj biskup pomocniczy. Nie każdy sprawował urząd do końca kadencji. Przykładowo bp Piotr Libera nie doczekał dziesiątego roku, bo został wybrany biskupem płockim, z kolei bp Stanisław Budzik po upływie 4,5 roku został mianowany arcybiskupem lubelskim. Jeszcze krócej sekretarzem generalnym był bp Wojciech Polak, który mniej więcej po upływie 2,5 roku wrócił do Gniezna jako arcybiskup i Prymas Polski.
☛ W sierpniu ubiegłego roku na Jasnej Górze biskupi przyjęli nowelizację Statutu KEP. Umożliwia on wybór na sekretarza generalnego Konferencji Episkopatu Polski nie tylko biskupa – członka KEP, ale także „zwykłego” księdza. Statut czeka obecnie na rekognicję czyli zatwierdzenie Stolicy Apostolskiej i nic nie wskazuje na to, aby nastąpiło to przed wyborami następcy obecnego sekretarza, którego kadencja kończy się w czerwcu.
Oznacza to, że biskupi będą mogli wybierać nowego sekretarza generalnego KEP z grona biskupów.
