Ujawniane przypadki wykorzystywania seksualnego nieletnich i bezbronnych przez duchownych wywołują słuszne oburzenie opinii publicznej. Głośne w mediach sprawy i działalność dziennikarzy – za którą dziękowali przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki i Prymas Polski abp Wojciech Polak – również w naszym kraju zmobilizowały Kościół do wprowadzenia całościowego systemu reagowania na poszczególne przypadki, prewencji a także zaoferowania konkretnego wsparcia osobom pokrzywdzonym. W Polsce do tej pory nie ma innej instytucji mającej taki całościowy system.
Ogólnopolsko
Już w 2013 r. polscy biskupi powołali przy Konferencji Episkopatu Polski Koordynatora ds. ochrony dzieci i młodzieży. Został nim jezuita, o. Adam Żak. Jego dziełem jest założenie Centrum Ochrony Dziecka. Placówka ta powstała w Krakowie przy jezuickiej uczelni Ignatianum (obecnie uniwersytet), a jej celem jest szeroka działalność edukacyjna w tematyce związanej z wykorzystywaniem seksualnym małoletnich oraz opracowanie i rozwój programów prewencji i wzorów dobrych praktyk dla różnych środowisk duszpasterskich, formacyjnych i wychowawczych, aby pomóc im w tworzeniu bezpiecznych środowisk dla dzieci i młodzieży. Na Ignatianum można odbyć studia podyplomowe na kierunku Profilaktyka przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży.
W 2014 r. polscy biskupi, podobnie jak episkopaty innych krajów, opublikowali dwa dokumenty – wytyczne dotyczące postępowania w przypadku stawianych duchownemu oskarżeń o wykorzystanie seksualne oraz wprowadzający pierwszy system prewencyjny.
W marcu 2019 r. Konferencja Episkopatu Polski powołała Delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży – funkcję tę pełni abp Wojciech Polak, Prymas Polski. Dyrektorem Biura Delegata jest ks. Piotr Studnicki. Delegat ma za zadanie opracowywać i koordynować systemowe rozwiązania dla Kościoła w Polsce, mające na celu ochronę dzieci i młodzieży oraz pomoc osobom skrzywdzonym.
Fundacja św. Józefa KEP została powołana w październiku 2019 r. Na jej czele stanęła Marta Titaniec. Celem Fundacji jest pomoc osobom skrzywdzonym wykorzystaniem seksualnym we wspólnocie Kościoła katolickiego, reagowanie na krzywdy i przeciwdziałanie im oraz wspieranie takich działań innych podmiotów np. za pomocą grantów. Fundacja utrzymuje się przede wszystkim ze środków przekazanych przez poszczególne diecezje – biskupów i księży (2 tys. zł rocznie od biskupa i 150 zł od księdza). „Ta decyzja o finansowaniu jest wyrazem solidarności księży biskupów i księży z ofiarami przestępstw wykorzystania seksualnego, których dopuścili się niektórzy duchowni” – wyjaśniał abp Polak.
Zgłoskrzywde.pl to przejrzysty i konkretny poradnik dla osób, które doświadczyły wykorzystywania seksualnego w Kościele lub wiedzą o takiej krzywdzie. Możliwy jest także kontakt telefoniczny lub mailowy z profesjonalistą.
Inicjatywą duszpasterzy osób skrzywdzonych wykorzystywaniem seksualnym jest strona wspolnotazezranionymi.pl.
Lokalnie
Na poziomie lokalnym w każdej diecezji czy zgromadzeniu zakonnym wyznaczeni są delegaci i delegatki, których niezwykle odpowiedzialnym zadaniem jest pierwszy kontakt z osobą wykorzystaną seksualnie w Kościele. Powinni nie tylko pomóc w kanonicznych kwestiach formalno-prawnych, ale także poinformować o możliwościach wsparcia np. psychologicznego czy duchowego. Ważną rolę pełnią duszpasterze i duszpasterki osób skrzywdzonych, koordynatorzy Fundacji św. Józefa, a także kuratorzy duchownych oskarżonych i skazanych. Są również osoby odpowiedzialne za prewencję.
Każda diecezja uchwaliła również swoje lokalne wytyczne dotyczące ochrony dzieci, młodzieży i osób bezbronnych.
Oddolnie
W marcu 2019 r. powstała oddolna inicjatywa świeckich Zranieni w Kościele. To telefon wsparcia dla osób dotkniętych przemocą seksualną (800 280 900), który działa w każdy wtorek od 19.00 do 22.00. Od początku 2023 r. odbyło się 49 dyżurów. Telefon był czynny ponad 147 godzin (dodatkowo numer asystencki 196 godzin). Dyżurowało 7 konsultantek i konsultantów oraz 4 asystentek i asystentów, odebrano 88 telefonów.
Stale działa także grupa wsparcia dla osób, które doświadczyły przemocy seksualnej w Kościele. Grupa spotyka się raz w miesiącu, a uczestnictwo w niej jej bezpłatne.
„Osoby, które się do nas teraz zgłaszają, szukają przede wszystkim pomocy psychologicznej i prawnej, przy czym w tym drugim przypadku chodzi o konsultacje z zakresu prawa kanonicznego. To często osoby, które zgłosiły już swoją sprawę do władz kościelnych, ale są zaniepokojone jej przebiegiem” – mówi Katarzyna Sroczyńska, rzeczniczka ZwK. „Niestety, ciągle odbieramy telefony dotyczące przemocy seksualnej wobec dzieci, do której dochodzi teraz. Niedawno dzwoniła osoba, która pomogła swoim podopiecznym w zgłoszeniu takiej sprawy i spotkały ją z tego powodu szykany w środowisku zawodowym” – dodaje.
Działalność Inicjatywy „Zranieni w Kościele”, w tym między innymi grupy wsparcia, finansowana jest z grantu Fundacji Świętego Józefa Konferencji Episkopatu Polski, a także z dobrowolnych wpłat darczyńców. Inicjatywę można wesprzeć finansowo, dołączając do grona Patronów ZwK na patronite.pl/zwk lub dokonując wpłaty na konto bankowe Inicjatywy, nr konta: 15 1560 0013 2000 1706 4454 5708, tytuł przelewu: darowizna na cele statutowe.

Copyright © catolico.pl. Wykorzystanie, kopiowanie i powielanie materiału wyłącznie za zgodą Redakcji
