Kto jest kim w Kościele? Infułat

FUNKCJA

Infułat/protonotariusz apostolski

CZYM SIĘ ZAJMUJE?

Infułat jest wyższym duchownym katolickim, który – choć nie jest biskupem – ma prawo do noszenia infuły, czyli mitry (uroczystego nakrycia głowy) oraz innych godności biskupich. Najczęściej osoba ta pełni w swoim kraju funkcję notariusza stolicy piotrowej i czuwa nad dokumentacją papieską i formalnościami jej dotyczącymi.

To godność honorowa, której w 2014 r. decyzją papieża Franciszka zaprzestano nadawać. Ci hierarchowie, którzy w przeszłości otrzymali ten tytuł, wciąż mogą się nim posługiwać. Godności prałatów i infułatów zostały zniesione, a w ich miejsca pojawił się tytuł honorowy „Kapelan Jego Świątobliwości”. By go otrzymać, księża muszą mieć wyjątkowe zasługi dla kościoła oraz ukończone minimum 65 lat.

Infułaci dzielą się na:

☛ infułatów liczbowych (de numero): urzędników kurii rzymskiej, którzy pełnią funkcję notariusza papieskiego. Tworzą oni tzw. kolegium protonotariuszy. W latach 1996–1998 do kolegium protonotariuszy należał Stanisław Dziwisz. Infułaci de numero z chwilą śmierci papieża tracą swój urząd.

☛ infułatów ponadliczbowych (supra numerum): prezbiterów odznaczonych specjalnym tytułem honorowym na wniosek biskupa ordynariusza.

Dotychczas nie istniała jedna jasna droga do zostania infułatem, do zdobycia tej funkcji nie trzeba było także odznaczać się wskazanymi konkretnie zasługami. Godność ta przyznawana była w sposób subiektywny.

Infułatów możemy spotkać głównie podczas uroczystych Mszy Świętych o szczególnym znaczeniu. Zdarza się, że – w konkretnych przypadkach – są oni reprezentantami biskupa.

HISTORIA

Początków instytucji infułata dopatrywać można się jeszcze w starożytności, jednak zwyczaj nadawania przywileju używania pontyfikalnych szat biskupich przez prezbiterów wykształcił się w średniowieczu. Szaty biskupie mogli przywdziewać wówczas najczęściej opaci i prepozyci, którzy pełnili funkcje honorowe. Od XVI wieku w Polsce wobec uprzywilejowanych duchownych używano tytułu infułata. W innych krajach używało się oficjalnej nomenklatury rzymskiej.

Na początku XX wieku papież Pius X wydał rozporządzenie regulujące podział protonotariuszy oraz ich przywilejów. Z jego inicjatywy protonotariuszy podzielono na:
– urzędników kurii rzymskiej;
– kanoników rzymskich bazylik większych;
– honorowych, promowanych przez papieża;
– honorowych, promowanych przez nuncjuszy.

Przez lata Stolica Apostolska dbała, by tytuły się nie zdewaluowały i najwyżej dziesięć procent kapłanów w diecezji mogło być wyróżnionych godnościami watykańskimi. W 1968 r. papież Paweł VI ograniczył dotychczasowe tytuły honorowe. Kolejna zmiana nastąpiła w 2014 r. już podczas pontyfikatu papieża Franciszka. Jego decyzją tytuł protonotariusza został całkowicie zniesiony. Utrzymał się jedynie dla kapłanów, którzy zostali odznaczeni nim wcześniej.

KTO GO WYBIERA?

Protonotariuszy mianował papież. W przypadku protonotariusza supra numerum działo się to na wniosek właściwego biskupa diecezjalnego. Od 2014 r. godność ta nie jest przyznawana. W Polsce, ze względów historycznych tytuł ten przysługuje kolejnym proboszczom bazylik np. Bazyliki Mariackiej w Krakowie.

KOMU PODLEGA?

Godność infułata wiąże się przede wszystkim z pewnymi przywilejami, a nie odmienną hierarchią, dlatego infułaci podlegają biskupom diecezjalnym, a w dalszej kolejności papieżowi.

KTO OBECNIE PEŁNI TĘ FUNKCJĘ?

Od 2014 r. nie ma w naszym kraju nowo mianowanych infułatów, jednak ci, którzy godność tę otrzymali wcześniej, wciąż mogą się nią posługiwać. Nie ma jednej określonej liczby infułatów w Kościele Katolickim, ponieważ ich liczba zależy od konkretnej diecezji, parafii i innych jednostek kościelnych.

CIEKAWOSTKI

☛ Ze względu na liczne przywileje i godności, jakimi odznaczają się infułaci, powinni być oni tytułowani słowem „Ekscelencjo”. Taką informację znajdziemy m.in. w „Encyklopedii dobrych manier” Henryka Ryszarda Żuchowskiego.

☛ Na polecenie biskupa właściwego, infułat może udzielić Sakramentu Bierzmowania.

☛ Mimo decyzji papieża Franciszka o likwidacji godności infułata, ze względów historycznych tytuł ten przysługuje z urzędu tym księżom, którzy pełnią funkcje proboszczów w bazylikach np. kolejni proboszczowie Bazyliki Mariackiej w Krakowie.

Katarzyna Konopka