Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że w ostatnich dekadach przeżywamy istne tsunami technologiczne, które determinuje tsunami światopoglądowe. Papież Franciszek mówi, że to nie jest już skok pokoleniowy, ale cywilizacyjny. Internet w każdym miejscu, w każdym urządzeniu i o każdym czasie – spowodował szeroki dostęp ludzi, nawet z najmniejszych miejscowości, do całego świata. Co z natury jest efektem bardzo pozytywnym, oznacza jednak także szerokie otwarcie na wszelkie prądy ideologiczne i światopoglądowe.
Co więcej, marketing mediów społecznościowych, budujących zaangażowanie ludzi poprzez podział, rozgrzewanie emocji oraz “udawanie” prawdziwych relacji, stał się źródłem frustracji, niskiej samooceny wielu młodych osób a także problemów z kondycją psychiczną. W takim świecie funkcjonuje dziś także Kościół Katolicki. Jak się odnajduje w nowych wyzwaniach?
Byłoby rzeczą niesprawiedliwą zrzucenie całej tej przemiany jedynie na media społecznościowe czy na technologię. Prawdopodobnie także dobrobyt w tej części Europy i inne czynniki mają potężne znaczenie dla tego, jaki świat wartości wybierają współcześnie żyjący ludzie.
Katolicka Agencja Informacyjna we współpracy z Instytutem Dziedzictwa Myśli Narodowej opracowała Raport „Kościół w Polsce 2023”, który ukazuje pracę Kościoła zarówno w sferze duszpasterskiej, na polu ewangelizacji oraz w dziedzinie charytatywnej i społecznej. Jego omówienie znajduje się pod tym linkiem
Raport “Kościół w Polsce 2023” daje, w mojej ocenie, dość wyraźny i prawdziwy obraz tego jak wygląda dziś religijność, wiara i identyfikowanie się z Kościołem Katolickim. O ile na tle innych państw Europy nie wypadamy “źle”, o tyle myśląc w perspektywie przyszłości, możemy – jako zafrasowani rodzice, wychowawcy, obywatele, ludzie z pewnego kręgu kulturowego, narodu który wyrósł na wartościach chrześcijańskich – mieć duże obawy.
Nie sposób patrzeć na przyszłość Kościoła nie patrząc w stronę młodzieży, bowiem to właśnie ona, będzie tworzyła przyszły świat wartości.
Co na temat młodzieży wyłania się z raportu w kwestiach wiary?
W raporcie znajduje się analiza deklarowanej przynależności religijnej na przestrzeni ostatnich dekad.
W 1994 r. 83,9% młodych deklarowało przynależność do Kościoła katolickiego, w 2009 r. – 90,0%., w 2016 r. – 82,2%, a w 2021 r. – 54,4%.
Widzimy gwałtowny w ostatnich latach spadek przynależności religijnej wśród młodzieży. Z raportu wynika także, że 22,1% badanych wybrało odpowiedź „trudno powiedzieć”, może to oznaczać osłabioną tożsamość katolicką ale nie musi w każdym przypadku świadczyć o całkowitym zerwaniu z religią.
Warto zwrócić uwagę, że na pytanie o najważniejsze źródła wiary, młodzi ludzie wskazują wychowanie religijne i tradycje w rodzinie (niemal 60%), osobiste doświadczenia (ponad 24%), wiara i religijność któregoś z rodziców 16,2%. Pytanie zaś o przyczyny niewiary wskazuje przede wszystkim osobiste doświadczenia i przemyślenia (21,4%) oraz zniechęcenie do Kościoła katolickiego jako instytucji (18,8).
Z raportu wyłania się taki obraz, że połowie młodego pokolenia nie potrafiliśmy przekazać wiary w taki sposób, by stała się dla nich źródłem miłości Boga, a wartości chrześcijańskie punktem odniesienia. Ujmuje w tym raporcie prawda, że młodzi ludzie nadal wskazują najczęściej jako wartości nadające sens ich życiu: miłość, zdobycie ludzkiego zaufania i szczęście rodzinne.
To, czego oczekują od Kościoła, to doświadczenie Boga i dostępności oraz otwartość księży.
Światełko w tunelu
Takie wnioski to dla mnie światełko w tunelu, że sprawa nie jest przegrana. Jeśli dla młodych ludzi doświadczenie Boga, miłość, szczęście rodzinne i ludzkie zaufania jest tak ważne to mamy na czym budować.
Raport powinien być dla każdej osoby wierzącej, każdego rodzica, każdej osoby duchownej wstrząsem. Ale takim wstrząsem, który pobudzi nas do działania. Na pierwszym miejscu widzę tu przede wszystkim rolę rodzin. Zmiana struktury społecznej w Polsce polegająca na zanikaniu domów wielopokoleniowych, w których przekaz wiary był realizowany bardzo często przez dziadków (o czym przypomina niejednokrotnie papież Franciszek), powinien być czymś nadrobiony. Pragnienia dzieci i młodzieży nigdy się nie zmienią, zawsze będa szukać miłości, zrozumienia, zaufania i wsparcia. Kościół ma na to gotową receptę – dekalog. Wystarczy tylko na nowo nauczyć się umiejętności przekazywania wiary w taki sposób, by dzieci doświadczyły Boga, tego czego pragną najbardziej.
Stąd może cieszyć bardzo pozytywna w raporcie – na tle innych spadków – tendencja wzrostowa jeśli chodzi o powstawanie nowych wspólnot, ruchów i grup w Kościele, do których zgłasza się coraz więcej osób. Zgodnie z badaniami: na ponad 10 tys. parafii działa 65 tys. organizacji przyparafialnych. W ciągu ostatnich 25 lat liczba wspólnot zrzeszających osoby świeckie wzrosła o ponad połowę. Z tej części raportu jasno wyłania się realizacja wizji papieża Benedykta XVI, a wówczas jeszcze ks. Josepha Ratzingera z roku 1969, w której przewidział, że: w totalnie zaplanowanym świecie ludzie będą strasznie samotni. Jeśli całkowicie stracą z oczu Boga, odczują całą grozę swojej nędzy. Następnie odkryją małą trzódkę wyznawców jako coś całkowicie nowego. Odkryją ją jako nadzieję, która jest im przeznaczona, odpowiedź, której zawsze potajemnie szukali.
Kościół wspólnotą mniejszą, ale bardziej uduchowioną?
Budowanie wspólnot i tych parafialnych i różnych grup oraz ruchów, formułowanie wspólnoty domowej, zaangażowanie księży jako prawdziwych duszpasterzy i liderów tych grup może dawać nadzieję, na budowanie Kościoła Powszechnego wokół tej “ratzingerowej trzódki”.
Po przeczytaniu Raportu o stanie Kościoła w roku 2023, rzuca się w oczy wniosek, że Kościół staje się może wspólnotą mniejszą, ale rzeczywiście bardziej uduchowioną “solą ziemi”. Wszystko jednak przed nami. Myślę, że znajdujemy się w momencie, w którym dużo jest do zrobienia. Jest jednak na czym budować i pomimo tendencji spadkowych raport daje iskrę nadziei, że mądre podejście rodzin,duszpasterzy, biskupów, katechetów i wszystkich wierzących może budować Kościół jako wspólnotę w której odnajdą się młodzi ludzie zagubieni w świecie nowych technologii i globalistycznych przemian.
Aneta Liberacka – Redaktor naczelna portalu Stacja7.pl i Wydawnictwa Stacja7, prezes Fundacji Medialnej 7. Autorka książki „30 scen z życia Maryi” i współautorka książki „Wielki foch. O (nie) dojrzałości kobiet”. Uczestniczyła w debacie towarzyszącej prezentacji “Raportu o Kościele”
Copyright © catolico.pl. Wykorzystanie, kopiowanie i powielanie materiału wyłącznie za zgodą Redakcji
